Vakıf, belli bir amacı gerçekleştirmek amacına özgülenmiş mal topluluğudur. Vakıfta, dernekte olduğu gibi kişiler değil, mal ve mal değerleri ön plandadır.
Kimler vakıf kurabilir?
Fiil ehliyetine sahip olan gerçek kişiler ile tüzüğünde vakıf kurabileceğine dair hüküm içeren tüzel kişiler vakıf kurabilecektir. Türk vatandaşı olmayan gerçek veya tüzel kişilerin vakıf kurabilmesi ve şartları aşağıda ayrıca incelecektir.
Vakıf hangi amaçlarla kurulabilir?
Vakfa özgülenecek mallar, vakfın amacı için kullanılacaktır. Bu sebeple vakfın amacı önemli bir unsurdur.
– Vakfın amacı, vakfın her türlü yönetim ve detaylarının bulunduğu vakıf senedinde yazmalıdır.
– Vakıf amacı, kamu düzenine kanuna genel ahlaka aykırı olmamalı ve belli bir kişiye, etnik bir gruba veya bir cemaate fayda sağlamaya yönelik olmamalıdır.
– Vakfın amacı anlaşılır, uygulanabilir ve sürekli olmalıdır.
– Vakfın adı, amacına yönelik olmalıdır. Adın çağrıştırdığı fikirler amacına yönelik olmalı ve üçüncü kişileri yanıltmamalıdır.
Vakfın Kuruluş Şartları ve Süreci
Vakıf, Resmi Senetle Kuruluş ve Ölüme Bağlı Tasarrufla Kuruluş olmak üzere iki şekilde kurulabilmektedir.
- Resmi Senetle Kuruluş
Vakıf resmi senedi, noterde düzenleme şekilde onaylanmalıdır. Noterde düzenlenen vakıf resmi senedi, noter tarafından 7 gün için Vakıflar Genel Müdürlüğüne gönderilir. Vakıf Kuran Vakfeden, vakıf resmi senedinin tescili için yetkili yer Asliye Hukuk Mahkemesine başvurmalıdır. Resmi senette bir eksiklik bulunmaması halinde vakıf kurulmuş olacaktır.
- Ölüme Bağlı Tasarrufla Kuruluş
Kişi ölümden sonra malvarlığıyla vakıf kurulması için vasiyetname bırakabilmektedir. Bu durumda yetkili yer Sulh Hukuk Mahkemesi hâkimi, vasiyetnamenin okunmasının ardından 7 gün içinde kuruluşa esas belgenin örneğini Vakıflar Genel Müdürlüğü’ne gönderir. Bunun üzerine vakıf kuruluş işlemleri Vakıflar Genel Müdürlüğünce başlatılacaktır.
Vakıf kurulurken nelere dikkat edilir ve Vakıf Senedinin önemi nedir?
Vakıf kuruluşunda dikkat edilmesi gereken en önemli husus vakıf senedidir. Vakıf senedi, vakfın amacını en iyi gerçekleştirebileceği şekilde hazırlanması gerekmektedir. Senedin hazırlanması sırasında oluşacak bir eksiklik veya yanlışlık, ileride vakfın işleyişini ve uygulamalarını etkileyebilecektir. Bu sebeple vakıf senedinin, bir avukat aracılığı ile hazırlanması ileride ortaya çıkabilecek tüm sorunların önlenmesine yardımcı olacaktır.
Bir diğer önemli husus ise, 2021 yılı itibariyle vakfa özgülenecek malların değerinin minimum 80.000 Türk Lirası olması gerekmektedir.
Vakfın organları ve kurulları ise dikkat edilmesi gereken bir diğer durumdur. Vakfın yönetim organı bulunması gereken zorunlu organlardandır. Mütevelli heyeti ile denetim organının bulunması vakfın işleyişini kolaylaştıran ve ilerleten organlardandır. Bu organların işleyişi, denetlenmesi ve kurulması vakıf senedinde belirtilmelidir.
Yabancıların Türkiye’de vakıf kurması mümkün müdür?
Yabancıların Türkiye’de vakıf kurabilmesi için vatandaşı bulundukları ülkelerde Türk vatandaşlarının vakıf kurabiliyor olmasına bağlıdır. Vatandaşı bulundukları ülkede Türkiye vatandaşı bir kişi vakıf kuramıyor ise o ülkenin vatandaşı da Türkiye’de vakıf kuramayacaktır.
Bununla birlikte, kurulacak vakfın yönetim organında görev alan kişilerin yarısından çoğunun Türkiye’de yaşıyor olması gerekmektedir.
Şartların sağlanması durumunda vakıf kurucusunun veya kurucularının Türkiye vatandaşı olup olmadığına bakılmaksızın vakıf kurması mümkün olacaktır.
Yabancı Vakıflar Türkiye’de şube veya temsilcilik açabilir mi?
Yabancı Vakıflar, İçişleri Bakanlığı Sivil Toplumla İlişkiler Genel Müdürlüğü’ne başvuru yaparak Türkiye’de şube veya temsilcilik açabilirler. Bu başvuru neticesinde ilgili Bakanlık “Makam Oluru Belgesi” vermektedir. Makam Oluru Belgesi ile Yabancı Vakıflar Türkiye’de şube-temsilcilik açabileceklerdir.